پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

تازه‌ترین رتبه‌بندی سایمگو در سال ۲۰۲۵ تصویری نامطلوب از وضعیت دانشگاه‌های ایران در عرصه بین‌المللی ارائه می‌دهد. در حالی که برخی شرکت‌های فناوری جهانی شاهد فراز و نشیب در رتبه‌بندی خود هستند، دانشگاه‌های کشور با روندی نزولی و قابل تأمل مواجه‌اند.بررسی دقیق این رتبه‌بندی نشان می‌دهد که نه‌تنها دانشگاه‌های ایرانی در مقایسه با رقبای بین‌المللی با افت جایگاه مواجه شده‌اند، بلکه روند نزولی آن‌ها در طول چهار سال گذشته نیز تشدید شده است.وضعیتی که می توان از آن بعنوان سقوط علمی ، تعبیر نمود.رتبه‌بندی سایمگو یکی از نظام‌های معتبر رتبه‌بندی علمی در سطح جهان است که بر اساس سه شاخص اصلی پژوهش (50%)، نوآوری (30%) و تأثیر اجتماعی (20%)، دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی را ارزیابی می‌کند. این شاخص‌ها با استفاده از داده‌های پایگاه اسکوپوس (Scopus)، اطلاعات ثبت اختراعات و معیارهای سنجش تأثیر اجتماعی (Altmetrics) محاسبه می‌شوند. وزن بالای شاخص پژوهش در این رتبه‌بندی، اهمیت انتشار مقالات با کیفیت بالا (Q1) و همکاری‌های بین‌المللی را برای کسب رتبه برتر نشان می‌دهد، با این حال، عملکرد ضعیف دانشگاه‌های ایران در زمینه تجاری‌سازی دانش و نوآوری نیز در رتبه نهایی آن‌ها تأثیرگذار است.

یک اقتصاددان گفت، چرا راه های شرافتمندانه و اعتلابخش و عزت آفرین را رها می کنید و سراغ شوک درمانی می روید که نوعی جیب بری از فقرا است.در سال ۱۳۸۹، بنا شد یارانه نقدی به میزان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان ارائه شود، قدرت خرید این رقم در آن زمان معادل ۴۵.۵ دلار بود، اما اکنون این رقم بسیار کمتر از یک دلار قدرت خرید دارد، گفت: هر جامعه ای که استقلال و توسعه بخواهد، مردم ستون خیمه آن هستند. اما در سند بودجه ۱۴۰۴، بالغ بر ۳ میلیارد دلار از منابع ارزی که سال ۱۴۰۳ به واردات کالاهای اساسی تعلق داشته را کم می کنند و ۲ میلیارد آن را به واردکنندگان خودروهای لوکس قرار می دهند. حکومتی که قدر مردم را می داند و می داند که اگر متکی به مردمش نباشد، باید به خارجی ها متکی باشد، چرا نباید درباره ارتقای کیفیت حمل و نقل عمومی در این الگوی تخصیص منابع قدم بردارد؟به هر اندازه که کشور از خود ضعف، سستی، فساد و خطا نشان دهد، برانگیزاننده طمع رقبای داخلی و خارجی می شود.به گواه گزارشی که در آبان ۱۴۰۳ مرکز پژوهشهای مجلس منتشر کرده، تا پایان سال ۱۴۰۲ و حتی تا شهریور ماه ۱۴۰۳ ما با ابعاد بسیار نگران کننده صنعت زدایی روبرو هستیم، من اسم آن را اداره مشکوک اقتصاد ملی می گذارم. چطور می شود کشوری درک نکند بقا و بالندگی و عزتش به این است که صنعت کارخانه ای را محور اصلی فرایندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع را در کنار معیشت مردم قرار دهد، شما درست به آن پشت کرده اید.

نام‌نویسی در آزمون صلاحیت حرفه‌ای سازمان نظام روانشناسی و مشاوره از امروز (۹ تیر) آغاز شد و تا شنبه آینده (۱۶ تیر) ادامه دارد، آزمون نیز جمعه (۲۶ مرداد) برگزار خواهد شد.

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

سیدحسین حسینی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دین و کلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در یادداشتی با عنوان «کافه‌ها تعطیل و دکان‌ها باز؟» در روزنامه اعتماد نوشت: «اخیرا نامه‌ای از رییس دانشگاه تهران درخصوص تعطیلی کافه‌های اطراف دانشگاه در محافل عمومی منتشر شده که باید آن را یکی از عجایب چندگانه در تاریخ ۱۰۰ ساله دانشگاه‌های ایران برشمرد. پرسش این است که آیا کافه‌های اطراف دانشگاه تهران اعتبار علمی این دانشگاه را مخدوش کرده‌اند، ولی دکان‌های پر رونق رساله‌ساز و مقاله‌های پولی خیر؟»

آرش نصر اصفهانی جامعه‌شناس و پژوهشگر نوشت: این روز‌ها حضور پناهندگان و مهاجران افغانستانی در ایران به یکی از موضوعات پرالتهاب و نگران‌کننده در فضای عمومی کشور بدل شده است. نگرانی از افزایش تعداد مهاجران و پیامد‌های سیاسی و امنیتی حضور آن‌ها در ایران سبب شده مجموعه‌ای متنوع و بعضاً متضاد از تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها، درباره شرایط موجود و علل آن مطرح شود. گروهی از توطئه‌ای داخلی صحبت می‌کنند و برخی در نقطه مقابل، دست بیگانگان را در کار می‌بینند. نتیجه کلی اظهارنظر‌های مختلف، شکل‌گیری فضای منفی و ایجاد هراس جمعی درباره مهاجران افغانستانی در ایران است که بخش زیادی از آن، محصول اطلاعات غلط و ناقص و نتیجه‌گیری‌های دور از واقع است. در این نوشتار تلاش می‌کنم با اتکا به شواهد تجربی و آمار‌های موجود، به برخی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعلی جامعه در مورد مهاجران افغانستانی پاسخ دهم.

دکتر فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ضمن تشریح نشانه‌های فساد در ساختار حکومت‌ها، تاکید دارد، ما به‌شدت نیازمندیم در این کشور پرچم توسعه‌خواهی را بلند کنیم و اگر این اقدام نشود، روندهای معطوف به انحطاط و اضمحلال سرعت و شتاب غیرعادی‌تری پیدا خواهد کرد.

فساد امروز در جامعه ما یکی از مشکلات محوری است. در این که این فساد چه شکل و شمایلی دارد، سیستماتیک است یا یک اژدهای هفت سر. نظرات مختلفی وجود دارد اما فرشاد مومنی نگاهی متفاوت به آن دارد و سخنانش یک نگرانی جدی را نمایان می کند ... آیا کسی به فکر هست؟

نوشتار پیش رو در حقیقت نقدی دو سویه هم به عملکرد وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و هم طرح مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص پژوهشگاه است تا از این رهگذر ریشه‌های ضعف در عملکرد پژوهشگاه میراث فرهنگی بیشتر مورد واکاوی قرار گیرد. مسئله‌ای که در طرح مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص بررسی عملکرد پژوهشگاه چندان مورد توجه قرار نگرفته است، نگاه به سیاست‌های کلان در حوزه وزارت میراث فرهنگی است و از این منظر ریشه بسیاری از ضعف‌ها را در عملکرد پژوهشگاه درونی و ناشی از ضعف فردی و سلیقه‌ای لحاظ کرده است.

اغلبِ کتاب‌های خودیاری وعده می‌دهند اگر کمی امید و اراده داشته باشیم و اندکی خوش‌بینی چاشنی کار کنیم، مشکلات روزمرۀ ما را حل خواهند کرد و ما را به همۀ آرزوهایمان می‌رسانند. منتقدان صنعت خودیاری این حرف‌ها را داستان‌هایی پوچ و بدون اعتبارِ علمی می‌دانند که مشتی شارلاتان برای عوام‌فریبی سرهم‌بندی کرده‌اند. اما کتاب‌های خودیاری میلیون‌ها نفر از سراسر دنیا را متقاعد کرده‌اند که حلال مشکلاتشان هستند؛ و جالب اینکه خیلی‌ها هم اعتراف می‌کنند زندگی‌هایشان زیر و رو شده است. آیا همۀ آن‌ها در اشتباه‌اند؟ بحث خودیاری (از جمله در روان‌شناسی عامه) به دسته‌ای از کتب (غیر از سمینار‌ها و ویدیوها) اختصاص دارد که راهبرد‌هایی عملی و اخلاقی برای تغییر رفتار و عادت‌های ذهنی ما ارائه می‌کنند. این نوع کتاب‌ها اصولی مطرح می‌کنند که، در صورت برخورداری از امید، ممارست و باور لازم، نویدِ کنترل ذهن را به ما می‌دهند، کاری که در نهایت به ما کمک می‌کند به آرزوهایمان برسیم.

ژیژک در سال ۱۳۹۵، با حضور در یکی از برنامه‌های تلویزیونی ایران، به بحران‌های جهانی، علت حمایت تعجب برانگیز خود از دونالد ترامپ، ریشه‌های سرمایه داری داعش و افول جریان چپ جهانی پرداخت. جالب اینکه به اهمیت ایران به عنوان جریان نه شرقی و نه غربی اشاره کرد. حال، همین «ژیژک»، در یک موضع گیری عجیب، از اغتشاشگران وقایع اخیر ایران و شعار‌های آنان، حمایت قاطعانه کرده است. واکاوی عوامل تغییر موضع ناگهانی و متناقضانه ژیژک و بررسی خطا‌های ادراکی و رفتار‌های سیاسی و غیرعلمی او، چیزی است که در این یادداشت به آن می‌پردازیم.

حجت الاسلام والمسلمین موسوی‌فرد امام جمعه اهواز در قالب کلماتی گنگ و مبهم و بعضا حاشیه دار و کم ارتباط با حوزه عبادی- سیاسی، از ساکنان مشرک کره مریخ حرف می‌زند. به نقل از قرآن (احتمالا اشاره غیرمستقیم به آیات ۲۹ شوری، ۴۲ نور، ۴۴ الاسرا، ۲۴ شعرا، ۲۵ نمل، ۶۳ زمر، ۲ رعد، ۱۵ ق، ...) مدعی می‌شود که بیشتر کسانی که در کره مریخ حضور دارند، مشرک هستند. برخی با زبان می‌گویند لااله‌الاالله، اما در دل می‌گویند لااله‌الاانا و.. ورای انتقاد جدی در بحث تداوم صلاحیت ایشان بدلیل ورود به چنین مباحثی، اقدام به تشریح و انعکاس نظرات سیدمحمد تقوی اهرمی در خصوص تفسیر کوانتومیک سه واژه بدیع، فاطر و خالق آسمان‌ها و زمین و بحث وجود احتمالی آب در مریخ، گردیده است.

این نوشتار برآن است که نشان دهد که ادعا‌های مکتب «عرفان حلقه» در زمینه‌های علمی و پزشکی، در زمره‌ی شبه‌علم اند. یعنی به نادرست ادعا می‌کنند که علمی اند، ولی در واقع بهره‌ای از اعتبارعلمی ندارند. البته مکتب «عرفان حلقه» خود در حیطه‌ی خرافات جای می‌گیرد. یعنی مجموعه ادعا‌های افسانه بافانه‌ای که هیچ دلیل یا مستند معتبری ندارند. ادعا‌های پزشکی و درمانی این رشته نیز ریشه در همان باور‌های خرافی دارند. اما آن‌جا که با ادعای انجام پژوهش و تولید مقاله سعی می‌کنند که برای مدعیات خود مستند پژوهشی عرضه کنند، وارد وادی شبه‌علم می‌شوند.

برخی از افراد روسری سوزی را در ایام حاضر تعبیر به دین ستیزی نموده و حتی برخی با تند روی، برداشت ارتداد از موضوع داشته اند. محمد سروش محلاتی در چند بند به این موضوع پرداخته و آن را از دین ستیزی جدا دانسته و نشانه‌ای بر اعتراض و حکمی در حوزه سیاسی تفسیر نموده است.

این طرح در کل برای ماست‌مالی کردن است. یک طرح پوچی است که قرار نیست خروجی قابل توجهی داشته باشد. صرفا یک طرح افزایش حقوق است، به مناسبت عقب‌ماندگی حقوق معلمان نسبت به کارمندان می‌خواهند یک طرح رتبه‌بندی هم اجرا کنند و متاسفانه به نحوی اجرا می‌کنند که به ابتذال کشیده شود، هم مفهوم رتبه‌بندی و هم مفهوم پژوهش به ابتذال کشیده می‌شود و درنهایت هم همه ناراضی هستند. طرح رتبه‌بندی می‌تواند هم برای ارتقای نظام آموزشی موثر باشد و هم بحث افزایش حقوق را چاره کند، اما فکر می‌کنم که در اجرا معکوس عمل می‌کند، چون معلمان درگیر رتبه آوردن برای امتیاز پژوهشی می‌شوند و از هدف و رسالت اصلی خود باز می‌مانند. سیاستگذار همواره باید طوری سیاست‌های تشویقی را بچیند که به عکس خود بدل نشوند. در این حالت نتیجه کاملا عکس هدفی است که داشته‌ایم.»

دکتر علی سلاجقه در برنامه تلویزیونی به مناسبت ۳۶۵ روزحضور در سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد یکی از اقدامات برای سرپا نگه‌داشتن هامون، حق‌آبه‌ای است که قرار است از دریای عمان تامین شود و سعی در تخصیص آن به هامون را داریم. به این دوست دانشگاهی چه می‌توان گفت که به وعده‌های مدیریتی این حد دلخوش است؟ از تخصیص ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای کاهش آلاینده‌ها حرف می‌زند و نمی‌داند که گور بخش زیادی از این اعتبار، قبلا کنده شده است؟ دکتر عزیز دانشگاهی ما، لطفا پنج برنامه محوری برای کاهش آلاینده‌ها و میزان تاثیر آن بر کاهش آلودگی هوا را فقط نام ببرد. آقای سلاجقه، برای زیر سوال رفتن اعتبار علمی و دانشگاهی ات نگرانیم برادر. لطفا با دقت بیشتر حرکت کن.

اهمیت جایگاه و رشد علمی ایران به‌حدی است که برخی تحقیقات دانشگاهی به پایش و رصد این حوزه اختصاص پیدا می‌کند. «بررسی اسناد علمی ایران در سال ۲۰۲۱» نوشته علی‌اکبر صبوری، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران، یکی از مقالاتی است که در خرداد امسال در نشریه نشاء علم به چاپ رسیده و برای اولین بار طی سال‌های اخیر، موضوع کاهش سرعت علمی ایران و همچنین تکاپوی جامعه آکادمیک عربستان برای قرارگیری در رده کشور‌های برتر علمی را مطرح کرده است. آمار منتشر شده از تولیدات علمی توسط دانشگاه‌های این کشور از تغییر وزنه‌علمی عربستان در دنیا حکایت دارد. براساس مقاله استاد دانشگاه تهران، عربستان در ۵ سال گذشته با سرمایه‌گذاری در تحقیقات علمی و افزایش همکاری‌های بین‌المللی توانسته موقعیت علمی خود را در جهان تغییر دهد، در نتیجه امروز شاهد رشد چشمگیر اسناد علمی تولیدی این کشور هستیم.

محسن رفعت، عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه (س)، گفت: در دوره قاجاریه و صفویه زمینه برای مبالغه و ترویج برخی خرافات و جعلیات فراهم شد. در مقاتل این دو دوره، شاهد اسطوره‌سازی، پادشاه و شاهزاده پنداری (شاه حسین، شاهنشاه و شاه کربلا) هستیم و شاهان قاجاری هم از این اصطلاحات بهره‌برداری سیاسی می‌کردند.

دنیا در نوعی گرایش فراگیر به سمت علوم فنی و فناوری رفته و دولت‌ها هم تمایل کمتری جهت سرمایه گذاری روی علوم انسانی و اجتماعی پیدا کرده اند. از طرف دیگر، در کشور‌های در حال توسعه به دلیل عدم رشد دموکراسی و ضعف آن، به همان میزان شاهد محدودیت ظرفیت دموکراتیک برای نقد اجتماعی و لذا دانش اجتماعی و انسانی می‌باشیم. تا جایی که بعضا برخی از دولت‌ها بدلیل آنکه علوم اجتماعی و انسانی باعث شکستن مربع شوم فردی (عصبانیت و ترس، هیجانات، لجبازی، ناامیدی) در سطح فرد شده، در سطح سازمان و نهاد باعث شکل گیری فرهنگ سازمانی می‌شود و در سطح کلان، باعث کنار نهادنقالب زندگی عرفی شده می‌گردد، از آن اجتناب دارند.

فرشاد مومنی اقتصاد دانشگاه گفت: اگر شما صادق هستید و در جست و جوی اعتلای فرهنگی جامعه هستید، بدانید که پیش نیاز آن امنیت اقتصادی و معیشت مردم است. هر تصمیم و تخصیص منابع که می‌خواهد اتفاق بیفتد باید قبل از آن بررسی کرد که با رابطه بین مردم و حکومت چکار میکند. کتاب انسان و ایمان شهید مطهری را بخوانید که کیفیت استدلال‌های ایشان از اهمیت معیشت را بفهمید. کاری کرده اند که کسی جرات نمی‌کند بگوید شهید مطهری چنین مطالبی را در نهایت انصاف و به صورت استدلالی مطرح کرده است. تا می‌گوییم معیشت مردم مهم است می‌گویند این‌ها چپ گرا است. این حرف حضرت علی (ع) است که می‌گوید فقر ازهر دری وارد شود، ایمان از یک در دیگر خارج می‌شود. چطور می‌شود که شما انقدر نسبت به نیاز‌های ابتدایی مردم بی پروا شده اید؟ اگر واقعا در اصلاح اقتصاد، مُصر هستید، این همه هزینه‌های موازی کاری و فساد‌های برملاشده را باید درست کنید نه اینکه به ابتدایی‌ترین نیاز‌های مردم پیله کنید.